شهركرد در متون تاريخى‌ از مكانى‌ به نام چالشتر در ناحيه شهركرد به عنوان مركز حكومتى‌ نام برده شده كه خرابه‌هاى ديوار قلعه آن امروزه به جاى مانده است. شهركرد امروزين گويا مكان پاسگاهى‌ بوده است معروف به ده‌كرد و از حدود سال 1300 با تعيين نماينده حكومت مركزى‌ و استقرار دوائر دولتى‌ آغاز به رشد كرده است. پيش از آن و در دوران گذشته، منطقه دستخوش جنگ‌هاى خوانين، كشمكش‌هاى ميان حكومت مركزى‌ و قدرت‌هاى محلى‌ و غارت و تصاحب روستاها توسط طوايف مختلف بختيارى‌ بوده است. نوسانات سياسى‌ داخلى‌ منطقه از يك سو و تغييرات حكومت‌هاى مركزى‌ از سوى‌ ديگر مجال و فرصت رشد و تكامل را به روستاها و روستا – شهرهاى منطقه نداده است. در كنار اين عامل تاريخى‌ دور بودن از شبكه راه‌هاى اصلى‌ و مراكز شهرى‌ ايران علت ديگرى‌ در عقب‌ماندگى‌ نسبى‌ شهرنشينى‌ و صنعتى‌ منطقه محسوب مى‌شود.پس از سال 1300 و تا سال 1340 دهكرد و منطقه چهارمحال و بختيارى‌ (معروف به شهر چهارمحال) از طريق مركز اصفهان اداره مى‌شد و از آن پس تا سال 1352 شهركرد مركز فرماندارى‌ كل چهارمحال و بختيارى‌ و سپس مركز استانى‌ با همين نام تبديل شده و در حال حاضر شهرى‌ روبه آبادانى‌ و توسعه است.   بروجن روجن دومين شهر منطقه چهارمحال و بختيارى‌ است. اين شهر در دشتى‌ به وسعت حدود 580 كيلومتر مربع در شرقى‌ترين نقطه منطقه و در محل تلاقى‌ راه‌هاى سه استان چهارمحال و بختيارى،‌‌ اصفهان و فارس قرار گرفته است. تاريخ اسكان جمعيت در اين مكان به يكى‌ دو قرن و تاريخ مركزيت جمعيت به حدى‌ كه بتوان آن را شهر ناميد به پس از نهضت مشروطيت مى‌رسد. رشد فزاينده جمعيت آن از دهه‌هاى سوم و چهارم قرن حاضر آغاز مى‌شود. گسترش شهر بروجن با توجه به موقعيت جغرافيايى‌ آن كه در تلاقى‌ سه استان مذكور قرار گرفته است، توسعه آن را از امتياز ويژه‌اى برخوردار نموده و روند رشد آن را تسريع كرده است.    فرخشهر سابقه اسكان جمعيت در مكان امروزى‌ فرخشهر به استناد متون و ابنيه تاريخى‌ موجود به حدود 5 قرن قبل نسبت داده مى‌شود و از جمله بناى مسجد جامع تخريب شده شهر، شاهدى‌ بر اين مدعا است. از تحولات اين شهر در فاصله چند قرن گذشته اطلاع چندانى‌ در دست نيست. اين شهر به علت موقعيت جغرافيايى،‌‌ يعنى‌ قرار گرفتن بر سر راه اصفهان- شهركرد، همراه با تغيير موقعيت سياسى‌ منطقه به فرماندارى‌ كل و سپس به استان، رشد و گسترش يافته و از سوى‌ ديگر به عنوان نزديك‌ترين مركز جمعيتى‌ منطقه به استان اصفهان تحت تأثير تحولات قطب جمعيتي- صنعتى‌ اصفهان، رشد كرده است.   هفشجان قدمت تاريخى‌ اسكان جمعيت در محل فعلى‌ هفشجان و ديگر مراكز جمعيتى‌ چهارمحال (لار، كيار، گندمان و ميزدج) بنابر متون تاريخى‌ و شواهد موجود به سلسله‌هاى ساسانى‌ و اشكانى‌ مى‌رسد. در ادوار بعدى‌ چهارمحال به علل گوناگون مورد توجه ملوك، سلاطين و حكومت‌هاى مركزى‌ قرار گرفت. در دوره‌هايى‌ به علت واسطه قرار گرفتن ميان مناطق مركزى‌ ايران و دشت‌هاى حاصلخيز خوزستان و راه‌هاى آبى‌ آن سرزمين، و در ديگر ادوار به عنوان تيول و شكارگاه و يا به علل مهار عشاير ايلات بختيارى‌ و غيره مورد توجه بوده است.سنگ نبشته‌هاى قبور موجود در هفشجان حدود 300 سال سابقه استقرار جمعيت در اين ناحيه را نشان مى‌دهد. اين آبادى‌ در دوره قاجار تحت سلطه خوانين بختيارى‌ بود، ليكن با تثبيت قدرت مركزى‌ از اقتدار اين ايل كاسته شد. در دوران معاصر. هفشجان به صورت يكى‌ از چند مركز جمعيتى‌ در حوزه نفوذ مستقيم شهركرد و به عنوان شهر درجه چهارم استان، نقش شهرى‌ كوچك همراه با ارايه خدمات ناحيه‌اى به روستاهاى اطراف ايفا مى‌كند.    جونقان جونقان سابقه چندانى‌ به عنوان شهر ندارد و با تأسيس شهردارى‌ در سال 1356 شهر ناميده شده است. سابقه تاريخى‌ اسكان و استقرار جمعيت را در اين مكان براساس متون تاريخى‌ مى‌توان به دوران صفوى‌ نسبت داد و رونق آن را مى‌توان از دوران قاجار و پس از انقلاب مشروطيت دانست كه سردار اسعد بختيارى‌ اين مكان را مقر حكومتى‌ خود قرار داد.    فرادنبه سابقه پيدايش فرادنبه را به بيش از 400 سال پيش نسبت مى‌دهند كه گويا چهارقلعه در اطراف آن وجود داشت. همچنين از اين محل به نام پيردامنه با 800 نفر جمعيت در سفرنامه‌اى مربوط به سال 1323 هجرى‌ قمرى‌ ياد شده است. در دوران اخير كه از تاخت و تاز عشاير بختيارى‌ بر روستاهاى چهارمحال كاسته شد، فرادنبه رشد و توسعه يافت.   بلداجى‌ از گذشته بلداجى‌ اسناد تاريخى‌ مدونى‌ در دست نيست، ليكن شواهدى‌ وجود دارد كه مبين اسكان جمعيت در اين ناحيه است. خرابه‌هاى صفى‌آباد محل اسكان عشاير ترك زبان قشقايى‌ يا تركان تيره بولوردى‌ صفى‌خان قشقايى‌ بود. اين تيره پس از صفى‌آباد به محل فعلى‌ شهر بلداجى‌ نقل مكان كرده‌اند و به مرور زمان از نقاط ديگرى‌ مانند جونقان و فرادنبه نيز گروه‌هايى‌ به بلداجى‌ مهاجرت كرده‌ و اسكان يافته‌اند. همراه با اسكان اجبارى‌ ارامنه در دوران صفويه در اصفهان، گروهى‌ از ارامنه نيز در بلداجى‌ و قلعه ممكا (از روستاهاى نزديك آن) ساكن و بعدها به علل مذهبى‌ مجبور به كوچ از اين دو نقطه شده‌اند. در هر صورت قدمت قطعى‌ هسته اوليه شهر بلداجى‌ را تا حدود 250 سال پيش تخمين مى‌زنند. گزانگبين اين شهر بسيار مشهور است.   لردگان شهر لردگان از ديرباز مركزى‌ براى مبادلات عشايرى‌ بوده است. در متون تاريخى‌ از لردگان به نام لردجان نام برده شده است. قلعه لردگان در نزديكى‌ چشمه‌ برم لردگان به نام لردجان نام برده شده است. قلعه لردگان در نزديكى‌ چشمه برم لردگان در دوران لر بزرگ ساخته شده بود كه خرابه‌هاى آن اكنون نيز باقى‌ مانده است.   اردل  اردل از گذشته‌هاى دور، يكى‌ از مراكز ييلاق و اسكان عشاير ايل هفت لنگ بختيارى‌ بود و در متون تاريخى‌ از جمله سفرنامه ابن بطوطه كه از اصفهان تا شوشتر سفر كرده، اشاراتى‌ به اين ناحيه شده است.   نام و نشانى‌ اماكن تاريخى‌ و دينى‌هاى مهم استان شهرستان شهركرد  پيست اسكى‌ – گردنه حلك سورشجان  قلعه شلمزار – جنوب شهركرد  قلعه دزك – جنوب شهركرد  قلاع اسعديه – چليچه 30 كيلومترى‌ جنوب غربى‌ شهركرد  قلعه جونقان – 38 كيلومترى‌ شهركرد  قلعه چالشتر – 10 كيلومترى‌ شهركرد  پل زمانخان – 29 كيلومترى‌ شمال شهركرد  گرمابه درب امام زاده – شهركرد  مدرسه علميه (اماميه) – شهركرد  مسجد اتابكان – شهركرد  مسجد جامع – شهركرد  مسجد جامع شهرك – شرق شهركرد  مسجد جامع چالشتر – 9 كيلومترى‌ شهركرد  مسجد جامع فرخشهر – جنوب شرق شهركرد  امام‌زاده حليمه و حكيمه خاتون – شهركرد  امام زاده بابا پيراحمد- روستاى چم جنگل سامان     شهرستان بروجن  تالاب چغاخور- شرق گندمان  تالاب سولگان – جنوب غربى‌ شهر گندمان  تالاب گندمان – نزديك تالاب چغاخور  امام زده حمزه‌لى‌ – روستاى بلداجي   شهرستان فارسان  پيست اسكى‌ – چلگرد  تونل كوهرنگ – چلكرد  چشمه ديمه – چلگرد  پيرغار – بخش ميزدج  آبشار انار دره عشق – شهرستان فارسان(دوپلان)     شهرستان لردگان  آبشار آتشگاه – 40 كيلومترى‌ لردگان روستاى آتشگاه  برم لردگان – در شهر لردگان  جنگل‌هاى بازفت – در غرب شهر لردگان   * منبع : زنده دل ، حسن . مجموعه راهنماى جامع ايرانگردى‌ : استان چهارمحال و بختيارى‌ ، تهران : نشر ايرانگردان – جهانگردان ، 1379 . ص29-32 ،107-108.