|
امروزه در ايران ـ در يك نگرش كلّى ـ موسيقى سنتى را مى‌توان در دو دسته‌بندى عمده قرار داد :
موسيقى دستگاهى رديف
اين موسيقى بهترين مرجع براى شناسايى ساختمان علمى و ريشه‌هاى تاريخى موسيقى و هنر اصيل و ارزشمند ايران است . برخى از استادان موسيقى سنتى ايران ، از اين موسيقى به سبب ساختار علمى و منظم ، با عنوان « موسيقى كلاسيك ايران » ياد مى‌كنند . موسيقى دستگاهى رديف همواره براى تمامى موسيقيدانان ايرانى از هر قشر و گروهى ، از احترامى خاص برخوردار است . امروزه مراكز اصلى آموزش موسيقى دستگاهى رديف در ايران به ترتيب اهميت عبارتند از :
ب. دانشگاهها ؛ 2. هنرستان موسيقى ؛ 3. كلاسهاى خصوصى استادان بزرگ . ب)
موسيقى سنتى عامه پسند
ساختار موسيقى عامه پسند معمولاً بسيار ساده است . اركسترهاى اين گونه موسيقيها ، معمولاً از سازهايى چون تار ، سه تار ، سنتور ، نى ، رباب ، كمانچه ، عود ، قانون ، تنبك ، دف ، ويولن ، پيانو ، فلوت و كلارينت تشكيل شده است . ورود سازهاى غير ايرانى در اين موسيقى ، بيشتر ارزش رنگ آميزى اركسترى دارد و معمولاً اين سازها ، داراى نقش چندانى در بافت قطعه نيستند . موسيقى سنتى عامه پسند خود مى‌تواند به دو گونه « شيرين نوازى » و « تصنيفها و ترانه‌هاى روز » تقسيم شود .
« موسيقى سنتى شيرين نوازى حال در حال و تخديرى است و به هر صورت انديشه‌هاى موسيقايى آن سطحى و عامه پسند است . . . در اين شيوه ، موسيقى سنتى ايران كاملاً تغيير يافته و تأثير اين تغييرها در نحوه بيان به خوبى آشكار است . اجرا مى‌تواند تكنوازى يا همنوازى باشد و معمولاً به صورت بديهه سرائى صورت مى‌گيرد . قطعات مورد اجراء شامل پيش درآمد ، چهار مضراب ، گوشه‌ها ، تصنيفها و ترانه‌ها و رِنگها هستند كه گاهى قديمى‌اند و گاهى به وسيله هنرمندان و نوازندگان فى البداهه نواخته مى‌شوند . »
گونه دوم موسيقى سنتى عامه پسند « تصنيفها و ترانه‌هاى روز » هستند . اين گونه موسيقى سنتى ، مى‌تواند به صورت تكنوازى و يا گروه نوازى با سازهاى ايرانى و غير ايرانى ( و يا تلفيقى از هر دو ) اجراء شود .
هدف اصلى در غالب اين موسيقيها ، القاء نوعى زيبايى عامه پسندانه است و در اين جهت ، معمولاً توجه به اصالتهاى موسيقى سنتى رديف از سوى آهنگساز و نوازنده در درجه اوّل اهميت قرار نمى‌گيرد .
با توجه به محوريت اصل « زيبايى عامه پسندانه » ، آهنگساز يا نوازنده در اين گونه موسيقيها هر گاه كه لازم بداند ، از تكنيكها يا به طور كلّى از ساختار موجود در موسيقى ساير كشورها نيز يارى مى‌گيرد . امروزه در ايران ، مى‌توان به آسانى ، ردپاى موسيقيهاى سبك ( = لايت ) و پاپِ ، تركى ، هندى ، عربى ، اسپانيولى و آمريكايى را در اين نوع از انواع موسيقى رايج ايران ديد . اشعار در اين گونه موسيقيها با احساس گرايى شديد سعى در ايجاد حالتهايى كاذب از غم ، افسردگى و يا شادى دارند .
|
