مانويان معتقد بودندكه روح انسان پس از مرگ در پيشگاه داور عادل حضور يافته، برحسب اعمالش- كه با ترازوى‌ اعمال نيك و بد و حساب و كتاب تعيين مى‌‌گردد. 3 راه بر رويش گشوده مى‌‌شود: 1. راه «زندگى» (بهشت جديد) ، 2. راه «امتزاج و آميختگى» ـ(بازگشت به جهان)، 3. راه «مرگ»(جهنم).

مؤمنان طبقه برگزيدگان وبالاتر كه روح نورانى‌ خود را از بخش باريك و ظلمانى‌ جسم جدا كرده‌اند، چون درگذشتند، انسان نخستين فرشته‌ى‌ را به عنوان راهنما همراه با 3 فرشته ديگر كه كوزه‌ى‌ آب، دستى‌ جامه، تاجى‌ از نور و ديهيمى‌ از گل در دست دارند، به استقبال او مى‌‌فرستند. فرشتگان جامه را بر او مى‌‌پوشانند و تاج و ديهيم را بر سر او مى‌‌نهند و كوزه آب را به دستش داده، اور ا در ستونى‌ از نور به نام «ستون نيايش» به فلك ماه نزد انسان نخستين مى‌‌برند. آنگاه وى‌ از آنجا به بهشت جديد منتقل مى‌‌شود. اما چون نغوشاگى‌ بميرد، روح او را دليل عدم تزكيه كامل، محكوم به بازگشت به زندگى‌ دوباره است. دوره دردناك تناسخ را مانويان سمسارا مى‌‌نامند. چرخه تناسخ ادامه دارد، تا زمانى‌ كه روح پاك و پالوده شود و شايسته اتصال به عالم نور گردد. البته بى‌ دينان و گناهكاران روانه راه مرگ شده، به دوزخ مى‌‌روند.