اكتشاف معدن ايران به طريق علمی از 1318 ش آغاز گردید و در آن سال در اداره‌ی كل معادن وقت یك واحد زمین‌شناسی و اكتشافی دایر شد. در 1375 ش در سطح كشور 1.257 تعاونی معدن به ثبت رسیده بود كه از میان آن‌ها 730 واحد با سرمایه‌ی 19.957 میلیون ریال فعال بودند.

1.زغال سنگ: معادن زغال سنگ شمال ایران از آذربایجان تا خراسان گسترده است. مرغوب‌ترین جنس زغال سنگ منطقه‌ی البرز از معادن زیراب به دست می‌آید كه به كارخانجات ذوب آهن اصفهان حمل می‌شود و بقیه در كارخانجات نساجی مازندران (قائم شهر و بهشهر) یا در واحدهای صنعتی اطراف تهران و كرج استفاده می‌‌شود. از جمله معادن دیگر منطقه‌ی البرز می توان از شمشك،‌گاجره، نساء، لالون، گرمابدر، الیكا و گلندرود نام برد. ذخیره‌ی قطعی زغال سنگ كشور را در حدود 282.939.000 تن برآورد كرده‌اند. در 1376ش جمعاً 1.024.000 تن زغال سنگ از معادن كشور استخراج شده است.

2. آهن: سنگ آهن در بسیاری از نقاط كشور از جمله در بافق، سمنان، شمس آباد (اراك)، زنجان و محلات تاكنون شناسایی شده، و در حال بهره‌برداری است. سنگ آهن در ایران عمدتاً از نوع مانیتیت، هماتیت و یا لیموتیت و اندكی با تركیبات سولفوری است ودرجه‌ی خلوص بالایی (60%) دارد. ذخایر احتمالی آهن ایران را 7/1 میلیارد تن و ذخایر قطعی آن را بیش از 500 میلیون تن برآورد كرده‌اند. در 1376 ش از معادن كشور بالغ بر 5.632.000 تن آهن استخراج شده است.

3. مس: استخراج مس در ایران سابقه‌ای كهن دارد و معادن آن در سراسر فلات ایران پراكنده است. میزان ذخایر مس ایران را تا صدها میلیون تن برآورد كرده‌اند كه مهمترین معادن فعال آن در سرچشمه است. افزون بر این، معادن مس فراوانی در نواحی انارك (یزد)، زنجان (بایچه باغ)، آذربایجان (سرنگون،‌مزرعه و هرواباد) وجود دارد. در 1376 ش جمعاً 372 هزار تن سنگ مس در ایران استخراج شده است.

4. سرب و روی: ذخایر معادن سرب و روی كشور را بیش از 30 میلیون تن برآورد كرده‌اند كه بیشتر آن در حواشی كویر لوت و ایران مركزی (حوالی انارك، یزد، اصفهان و اراك) و نواحی پیرامونی البرز قرار دارد. در 1376 ش بالغ بر 381 هزار تن سرب و روی در كشور استخراج شده است.

5. فلزات قیمتی: بر اساس اكتشافات انجام شده در اطراف محلات، رگه‌هایی از طلا كشف شده كه مقدار آن قابل توجه است. معدن دیگری نیز میان دلیجان و میمه شناسایی شده كه به علت كمی عیار استخراج آن مقرون به صرفه نیست. در اصفهان نیز در چندین نقطه از جمله در موته معدن طلا كشف شده است. در ایران نشانه‌هایی كه دال بر وجود معادن نقره باشد، به دست نیامده است، ولی چون این فلز غالباً همراه سرب و نیكل و مس به دست می‌آید،‌ احتمال وجود آن در كانال‌های نواحی بیرجند و بلوچستان بسیار است.

6. مواد معدنی غیر فلزی: از جمله ذخایر معدنی فراوان و پربهای ایران انواع سنگ‌های ساختمانی (به صورت سنگ لاشه، تزیینی و یا سنگ آهك و گچ) و خاك‌های معدنی، و همچنین نمك را می‌توان نام برد:

نمك: نمك كه در حواشی كویرهای مركزی به مقادیر بسیار به دست می‌آید و بزرگ‌ترین معادن آن در جزایر خلیج فارس و مخصوصاً در جزیره‌ی قشم (دره‌ی نمكدان) وجود دارد كه ذخایر آن را 300 میلیون تن برآورد كرده‌اند.

خاك سرخ: این خاك در بیشتر نقاط ایران به دست می‌آید و مهم‌ترین معادن آن یكی در جزیره‌ی هرمز در استان هرمزگان و دیگری در 30 كیلومتری غرب بجستان از استان خراسان مشاهده می‌شود. خاك سرخ یكی از اقلام صادراتی كشور است.

خاك نسوز: این خاك در نواحی خراسان، سمنان، اصفهان، فارس و آذربایجان غربی به دست می‌آید. ذخیره‌ی احتمالی آن را تنها ناحیه‌ی سمنان 1.060.000 تن تخمین زده‌اند و ذخایر احتمالی ناحیه‌ی اصفهان نیز در سمیرم 4.600.000 و در دویلان 8.000.000 تن برآورد شده است.

فیروزه: از جمله محصولات معدنی مشهور ایران فیروزه است كه بیشتر آن در نیشابور به دست می‌‌آید و ذخایر آن را از 10 هزار تا 20 هزار تن برآورد كرده‌اند. این سنگ قیمتی در باغون از نواحی شاهرود نیز استخراج می‌شود.

ایران از نظر مواد معدنی غیر فلزی بسیار غنی است و بجز آنچه نام برده شد، معادن فراوانی از سیلیس، دولومیت، فلدسپات، بندونیت، تالك، زاج، فلدوین، تراورتن، مرمر و انواع مختلف سنگ‌های ساختمانی و تزیینی در بیشتر استان‌های كشور وجود دارد. ایران سومین تولید كننده‌ی بزرگ گچ در جهان است و تولید آن سالانه حدود 5 میلیون تن است.