به گفتهی كارشناسان در این سرزمین 129 گونه از پستانداران وجود دارد؛ در حالی كه در تمامی اروپا با وسعتی چند برابر ایران، تنها 133 گونه تشخیص دادهاند. كنارههای كوهستانی فلات ایران و همچنین سواحل پست دریای خزر، مهمترین مناطق پراكندگی پستانداران و پرندگان ایران است كه در میان مهمترین انواع آنها میتوان از قوچ وحشی و بز كوهی یاد كرد. این حیوانات همراه با انواع گوزن، آهو و گراز عمدهترین شكار و خوراك وحوش گوشتخوار سرزمین را تشكیل میدهند. نمونههایی از ببر هندوستان كه از راه افغانستان تا شمال ایران نفوذ كردهاند، ظاهراً هنوز در مازندران دیده میشوند. پلنگ، گربه وحشی و گرگ در بیشتر نقاط ایران یافت میشود. در كوهستانهای البرز و زاگرس خرس قهوهای نیز مشاهده شده است. در داخل كویرهای مركزی و جنوبی ایران تا چند دهه پیش از این گلههای آهو، غزال و مخصوصاً گورخر دیده شد كه اكنون نمونههای آنها را فقط در نواحی حفاظت شده میتوان مشاهده كرد.
خزندگان ایران نیز از تنوع بسیاری برخوردارند. مخصوصاً سوسمارهای بزرگ كه طول آنها گاهی تا یك متر میرسد، هنوز در بیابانهای داخلی زندگی میكنند. انواع مار مخصوصاً مارهای زیتونی، شاخدار و كبرا در بیابانهای خشك داخلی و ریگزارهای جنوب غربی فراوان یافت میشوند، تا جایی كه به هنگام رگبارهای سیل آسای ناگهانی هزاران مار در شاخههای رود كارون دچار سیل شده، زنده یا مرده آنها در رسوبات پس از سیلهای خوزستان مشاهده میشوند. در شمال ایران، دشت مغان به داشتن مار شهرت دارد. علاوه بر این انواع عقرب در محیطهای خشك داخلی به چشم میخورد. در سواحل دریاها و دلتای رودهای جنوب انواع دوزیستان مانند تمساح و سنگ پشتهای بزرگ دیده میشوند.
پرندگان ایران نیز از تنوع چشمگیری برخوردارند. از تیرهی ماكیانها، مرغ و خروس خانگی، دراج، بلدرچین در شمال و انواع كبك، تیهو، هوبره، كبك دری، باقرقره در بیابانهای داخلی، و درنا و غاز وحشی در كنار رودخانهها وجود دارند. از مرغان پا بلند همچون حواصیل، مرغ ماهیخوار،در حواشی خزر و اورمیه فراوانند. در نقاط گوناگون ایران كلاغ، هدهد، داركوب، قمری، جغد و گنجشك، انواع كبوتر،كاكلی و پرندگان گوشتخوار مانند كركس و عقاب وجود دارد. علاوه بر پرندگان بومی در زمستانها كنار دریاها، دریاچهها و بركههای داخلی ایران پذیرای هزاران مرغ مهاجر از نواحی شمالی آسیا (روسیه و سیبری) است. این پرندگان مهاجر تا دریاچهی هامون سیستان پیش میروند.
سرزمین ایران با داشتن دو دریای آزاد گرم در جنوب ویك دریای بستهی بزرگ در شمال از منابع معتبر صید ماهی به شمار میرود. صید ماهی در حال حاضر با اهداف اقتصادی مخصوصاً برای تولید خاویار در شمال صورت میپذیرد. در حواشی خزر و بندرعباس و بوشهر مراكزی برای صید ماهی ایجاد شده است و هزاران ماهیگیر حرفهای در آنها به كار اشتغال دارند. ماهی جنوب ایران كه صید، نگاهداری و بستهبندی آن با وسایل جدید آغاز شده، آینده درخشانی در پیش دارد. در رودخانههای داخلی صید قزل آلا متداول است و در جاهای مساعد پرورش ماهی در حوضچههای وسیع با اسلوبهای فنی جدید مراحل آغازین خود را میگذراند.
|