| در سطح كره زمين چند كمربند چين خورده مهم مشخص شده كه يكي از آن ها كمربند مديترانه- هيماليا- اندونزي است. در اين كمربند چندين رشته كوه عظيم، و در ميان آنها چندين فلات مرتفع وجود دارد كه يكي از آنها فلات ايران است. آنچه سيماي امروزي ايران زمين را به وجود آورده، فعل و انفعالات فراواني است كه در يك ميليون سال اخير يا در دوران چهارم زمين شناسي (كواترنر) در اين سرزمين به وقوع پيوسته است. حدود نيمي از سطح ايران امروز را نهشته هاي دوران چهارم تشكيل مي دهد كه نظر به اهميتي كه در زندگي گذشته و امروز مردم اين سرزمين داشته و دارند.
آبرفته
اين نوع خاكها داراي بافتي سستند و سنگهاي آنها به آساني فرسوده، و از هم پاشيده مي‌شوند. آبرفتها زمينهاي كم شيبي را تشكيل مي‌دهند كه به نامهاي گوناگون مانند جلگه، دشت، هامون، كوير، كفه، دق و جز آنها ناميده مي‌شوند و در ارتفاعات مختلف از 200 تا 650 متر در كوير و تا 1.500 متري در جلگه هاي ميان كوهي ديده مي‌شوند.
رسوبات تبخيري
منظور از رسوبات تبخيري تشكيلات نمكي و گچي همراه با مارن و رس شور است كه در حوضه هاي بسته مانند كوير نمك، كوير بجستان، كوير ابرقو و امثال آن به وجود آمده‌اند. سطح اين رسوبات را معمولاً لايه‌اي از نمك به قطر يك تا چند سانتي‌متر مي‌پوشاند.
بادرفته
باد پديدهايي مانند ماسه پهنه اي، ماسه بادكوب، تل ماسه، ماسه پشته اي و امثال آن را به وجود آورده است. وسيع ترين ماسه هاي بادي ايران در شرق دشت لوت ميان كرمان و زاهدان قرار دارد كه وسعت آن به 15 هزار كمـ 2 مي‌رسد.
خاكها و سنگهاي آتش فشاني
اين نوع خاكها نواحي وسيعي پيرامون آتش فشانهاي دماوند,سهند، سبلان, تفتان، بزمان، و جز آنها را پوشانده‌اند و تحت تاثير چشمه‌هاي آب گرم اطراف آن كوهها قرار دارند.
واريزه‌ها و روانه سنگه
اين نهشته‌ها همه جا در دامنه‌ها و بدنه‌هاي عريان كوهها ديده مي‌شوند و در صورتي كه از رطوبت و باران كافي برخوردار باشند، زمين لغزه‌ها و گل‌هاي روان فراوان به وجود مي‌آورند.
|
